ПРАГРАМА
ПАТРЫЯТЫЧНАГА ВЫХАВАННЯ НАСЕЛЬНІЦТВА НА 2022-2025 гады
https://edu.gov.by/programma-patrioticheskogo-vospitaniya/
ІНТЭРАКТЫЎНАЯ ПЛАТФОРМА ПАТРЫЯТЫЧНАГА ВЫХАВАННЯ "ПАТРИОТ.BY" https://patriot.rcek.by
У Рэспубліцы Беларусь створана і ўдасканальваецца цэласная сістэма патрыятычнага выхавання ва ўстановах адукацыі ўсіх узроўняў. Фарміраванне грамадзянскасці і патрыятызму ў дзяцей і моладзі ажыццяўляецца ў арганічнай еднасці працэсу навучання і выхавання.
Актуальныя практыкі і тэхналогіі па грамадзянска-патрыятычным выхаванні (нацыянальны адукацыйны партал)
Спасылка на матэрыялы па грамадзянска-патрыятычным выхаванні для выкарыстання ў працы:
https://adu.by/ru/rukovoditelyam/aktualnye-praktiki-i-tekhnologii-vospitaniya-2.html
Формы і метады работы з дашкольнікамі
па патрыятычным выхаванні
У сучасных умовах, калі адбываюцца найглыбокія змены ў жыцці грамадства, адным з цэнтральных кірункаў працы з падрастаючым пакаленнем становіцца патрыятычнае выхаванне. Цяпер узнікае неабходнасць вярнуцца да лепшых традыцый нашага горада, да яго векавых каранёў, да такіх паняццяў, як род, сваяцтва, Радзіма.
Тэма патрыятычнага выхавання вельмі актуальная, таму мае месца ў многіх дакументах па дашкольнай адукацыі.
Патрыятычнае выхаванне - мэтанакіраваны працэс уздзеяння на асобу з мэтай фарміравання патрыятызму, як якасці, якая праяўляецца ў любові да сваёй Айчыны, служэння ёй.
У дзіцячыя гады фарміруюцца асноўныя якасці чалавека, таму важна насычыць успрымальную душу дзіцяці ўзвышанымі чалавечымі каштоўнасцямі, зарадзіць цікавасць да гісторыі Беларусі. Выхаванне пачуцця патрыятызму ў дашкольнікаў - карпатлівая праца, якая павінна весціся сістэматычна, планамерна, ва ўсіх узроставых групах, розных відах дзейнасці і па розных напрамках.
Вялікае значэнне ў патрыятычным выхаванні мае разнастайная дзейнасць дашкольнікаў. Быць патрыётам - не толькі ведаць і любіць сваю Радзіму, але і актыўна працаваць на яе карысць. Для гэтага выкарыстоўваем розныя формы: мэтавыя прагулкі, экскурсіі, гутаркі, чытанне мастацкай літаратуры, святы, забавы і інш.
Адукацыйную дзейнасць з выхаванцамі праводзім з выкарыстаннем нагляднага матэрыялу. Выкарыстанне гульнявых прыёмаў павялічвае пазнавальную актыўнасць дзяцей, стварае эмацыйную атмасферу. Тэматычнае планаванне з’яўляецца неабходнай умовай для мэтанакіраванай працы, дазваляе ўстанаўліваць лагічныя сувязі паміж рознымі звесткамі: “Мой горад”, “Твае абаронцы”, “Мая сям’я” і інш. Важна, каб дзеці ўспрымалі матэрыял, актыўна думалі. Гэтаму садзейнічаюць такія метадычныя прыёмы, як параўнанне, пытанні, індывідуальныя заданні, звароты да вопыту дзяцей, дыдактычныя гульні.
Эфектыўным сродкам з’яўляецца выкарыстанне мастацкіх матэрыялаў.
Народныя гульні адыгрываюць важную ролю ў патрыятычным выхаванні. У іх адлюстроўваецца лад жыцця людзей, іх праца, побыт, нацыянальныя асновы. Народныя гульні, маючы маральную аснову, вучаць дашкольнікаў здабываць гармонію з навакольным светам.
У малодшым і сярэднім дашкольным узросце асаблівую ўвагу надаем развіццю ўяўленняў аб блізкім сацыяльным асяроддзі.
Асноўнымі метадамі патрыятычнага выхавання ў малодшай групе выступаюць:
арганізацыя жыццёвых і гульнявых сітуацый, якія даюць магчымасць асвойваць вопыт добразычлівых адносінаў да блізкіх, дарослых;
інсцэніровак з цацкамі, якія дэманструюць узоры ўзаемаадносін у дзіцячым садку і ў сям’і;
назіранне за адносінамі дарослых у дашкольнай установе;
карагодныя гульні, гульні-імітацыі;
чытанне вершаў, пацешак, казак на тэму дабрыні, любові да бацькоў;
разгляданне ілюстрацый, сюжэтных карцінак з выявай сям’і, прапануем назваць членаў сям’і, іх дзеянні, вылучыць агульны радасны настрой;
разгляданне сямейных фатаграфій і інш.
У сярэдняй групе далучаем дзяцей у размову аб сям’і, сямейных падзеях.
Сямейныя фатаграфіі, зважаем на рысы іх падабенства з бацькамі, у сям’і ўсе клапоцяцца сябар пра сябра. Захапляюць дзяцей гульні на сямейныя тэмы, дзе разыгрываюцца розныя сюжэты з жыцця. Знаёмім выхаванцаў з вершамі, песенькамі, у якіх адлюстроўваюцца падзеі з жыцця сям’і, праца бацькоў. Арганізуем сітуацыі “добрых спраў”: у падарунак бацькам зрабіць калектыўную аплікацыю, падарыць малюнкі.
У старэйшым дашкольным узросце ў дзяцей закладваюцца асновы грамадзянскасці, развіваецца цікавасць да Радзімы на эмацыйна-пачуццёвым узроўні.
У старэйшай групе выкарыстоўваем такія метадычныя прыёмы патрыятычнага выхавання:
этычныя гутаркі аб горадзе, роднай краіне, свеце;
экскурсіі, назіранні за дзейнасцю людзей і грамадскімі падзеямі;
разгляданне ілюстрацый аб асаблівасцях прыроды Беларусі, розных краін;
знаёмства з элементамі нацыянальнай культуры;
абмеркаванне і складанне апавяданняў аб прафесіях бацькоў і гараджан.
Пры знаёмстве дашкольнікаў з гісторыяй роднага горада, даводзіцца шмат расказваць, таму пры складанні апавядання звяртаем увагу на такія моманты:
па ходзе апавядання неабходна выкарыстоўваць наглядны матэрыял (фатаграфіі, рэпрадукцыі карцін, схемы), малюнкі мелам на дошцы;
складаючы апавяданне, трэба ўключыць пытанні да дзяцей, неабходныя для актыўнай пазнавальнай дзейнасці, вучыць разважаць. У гэтым выпадку аповед выхавацеля ператвараецца з маналогу ў своеасаблівую гутарку з дзецьмі;
расказваючы пра нейкія гістарычныя падзеі, не варта часта ўжываць даты, т.я. у дашкольным узросце дзецям недаступная храналогія. Але, каб дзеці зразумелі, што падзеі адбываліся даўно, варта ўжываць такія выразы “гэта было вельмі-вельмі даўно”, “гэта было тады, калі вашы таты і мамы былі маленькімі” і г.д.;
мова апавядання павінна быць простай. Калі ў апавяданні сустракаюцца незнаёмыя словы, напрыклад: “князь”, “палкаводзец” варта растлумачыць іх значэнне.
У працэсе знаёмства дзяцей са славутасцямі роднага горада, расказваем аб розных архітэктурных збудаваннях, храмах. У гэтым выпадку, дастаткова вылучыць нешта галоўнае, што адрознівае той ці іншы будынак ад іншых. Цяпер да нас паступова вяртаецца нацыянальная памяць, і мы па-новаму пачынаем ставіцца да старажытных святаў, традыцый, фальклору, мастацкіх промыслаў, дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва.
Шырока выкарыстоўваем усе віды фальклору (казкі, песенькі, прыказкі, прымаўкі і г.д.). У вуснай народнай творчасці як нідзе захаваліся асаблівыя рысы рускага характару, уласцівыя яму маральныя каштоўнасці, уяўленні аб дабры, прыгажосці, праўдзе, адвагі, працавітасці.
Вялікае месца ў далучэнні дзяцей да народнай культуры займаюць народныя святы і традыцыі, у якіх адлюстроўваюцца назапашаныя стагоддзямі тонкія назіранні за характэрнымі асаблівасцямі пор года, зменамі надвор’я, паводзінамі птушак, насякомых, раслін, звязаных з працай і рознымі бакамі грамадскага жыцця чалавека.
Вельмі важна азнаёміць дзяцей з народным дэкаратыўным роспісам, які можа захапіць дзяцей нацыянальным выяўленчым мастацтвам.
Метад праектаў адзін з перспектыўных метадаў, якія садзейнічаюць вырашэнню праблемы патрыятычнага выхавання, які развівае пазнавальную цікавасць, фарміруе навыкі супрацоўніцтва. Асноўная яго мэта - развіццё свабоднай творчай асобы дзіцяці, магчымасць адчуць сябе даследчыкам, аб’яднаць дзяцей, бацькоў. У групах мэтазгодна распрацаваць такія педагагічныя праекты як: “Мой горад”, “Дзень маці” і “Дзень перамогі”. Метад праектаў эфектыўны ва ўсіх узроставых групах.
Выкарыстанне інфармацыйна-камунікацыйных тэхналогій - актуальны і эфектыўны сродак для патрыятычнага выхавання дашкольнікаў. Інфармацыйна-камунікацыйныя тэхналогіі выкарыстоўваем пры разглядзе нагляднага матэрыялу, праглядзе мультымедыйных прэзентацый, мультфільмаў, праслухоўванні песень і вершаў і інш.
Выкарыстоўваючы прапанаваныя формы і метады патрыятычнага выхавання, неабходна паказаць дзецям прыгажосць свайго роднага горада, пазнаёмім з талентам рускага народа, навучым дзяцей любіць свой горад і сваю краіну, і ганарыцца тым, што яны жывуць у такой цудоўнай краіне, як Беларусь.
Патрыятызм - гэта пачуццё любові да Радзімы. Духоўны, творчы патрыятызм трэба прывіваць з ранняга дзяцінства. Але падобна любому іншаму пачуццю, патрыятызм здабываецца самастойна і перажываецца індывідуальна. Ён непасрэдна звязаны з асабістай духоўнасцю чалавека, яе глыбінёй. Таму, не будучы патрыётам сам, педагог не зможа і ў дзіцяці абудзіць пачуццё любоў да Радзімы. Менавіта абудзіць, а не навязаць, бо ў аснове патрыятызму ляжыць духоўнае самавызначэнне
З ВОПЫТУ РАБОТЫ ПЕДАГОГАЎ
